ด้วยภาวะโลกร้อนที่ทำให้อุณหภูมิทั่วโลกเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ความร้อนจัดจึงกลายเป็นภัยคุกคามด้านสุขภาพที่ร้ายแรงขึ้นเรื่อย ๆ แม้ว่า ร่างกายมนุษย์ จะมีความยืดหยุ่นสูง แต่ก็มีความสามารถในการทนต่อความร้อนจำกัด แล้วอุณหภูมิสูงสุดที่เราสามารถทนได้คือเท่าไรกันแน่?
ขีดจำกัดสูงสุด: 35 องศาเซลเซียส แบบ “อุณหภูมิกระเปาะเปียก”
คำตอบที่ชัดเจนและเป็นที่เชื่อกันในหมู่นักวิจัยคือ ร่างกายมนุษย์มีขีดจำกัดสูงสุดอยู่ที่ อุณหภูมิกระเปาะเปียก (Wet-bulb Temperature) 35 องศาเซลเซียส (95 องศาฟาเรนไฮต์) ตามการศึกษาที่เผยแพร่ในวารสาร Science Advances เมื่อปี 2020
แต่สิ่งสำคัญที่ต้องทำความเข้าใจคือ อุณหภูมิกระเปาะเปียก ไม่ใช่อุณหภูมิอากาศปกติ ที่เราเห็นในพยากรณ์อากาศ
“อุณหภูมิกระเปาะเปียก” คืออะไร?
อุณหภูมิกระเปาะเปียกเป็นมาตรวัดที่คำนึงถึงทั้ง ความร้อน และ ความชื้น ไปพร้อมกัน โดยจะวัดจากการใช้เทอร์โมมิเตอร์ที่หุ้มด้วยผ้าเปียกที่ชุ่มน้ำ
มาตรวัดนี้มีความสำคัญมาก เพราะมันจำลองกระบวนการที่ร่างกายมนุษย์ใช้ในการระบายความร้อน นั่นคือ การขับเหงื่อ และการที่เหงื่อระเหยออกจากผิวเพื่อทำให้ร่างกายเย็นลง
เมื่อความชื้นสูง: อากาศจะมีไอน้ำอยู่เต็ม ทำให้เหงื่อระเหยได้ยากขึ้นมาก ซึ่งหมายความว่า กลไกการระบายความร้อนตามธรรมชาติของร่างกายจะทำงานได้ไม่ดี หรือแทบไม่ทำงานเลย
เมื่ออุณหภูมิกระเปาะเปียกสูงถึง 35°C: ณ จุดนี้ ร่างกายจะไม่สามารถระบายความร้อนออกไปสู่สิ่งแวดล้อมได้ทันอีกต่อไป ต่อให้เรามีสุขภาพดีแค่ไหนก็ตาม หากอยู่ในสภาพนี้เป็นเวลานาน อุณหภูมิแกนกลางของร่างกายก็จะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จนถึงระดับอันตรายและอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ในที่สุด
ปัจจัยเสี่ยงสำคัญคือ “ความชื้น”
Colin Raymond นักวิจัยที่ศึกษาเรื่องความร้อนจัดกล่าวว่า หากความชื้นต่ำแต่อุณหภูมิสูง หรือในทางกลับกัน อุณหภูมิกระเปาะเปียกก็อาจจะไม่ถึงจุดอันตรายต่อร่างกายมนุษย์
แต่เมื่อใดก็ตามที่ทั้ง “ความชื้น” และ “อุณหภูมิ” พุ่งสูงขึ้นพร้อมกัน นั่นคือเวลาที่อุณหภูมิกระเปาะเปียกจะเริ่มคืบคลานเข้าสู่ระดับที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ผู้คนจำนวนมากอาจเผชิญกับปัญหาสุขภาพร้ายแรง เช่น โรคลมแดด (Heatstroke) ก่อนที่จะถึงขีดจำกัด 35°C นี้ด้วยซ้ำ
ดังนั้น เมื่อพูดถึงความสามารถในการทนความร้อนของร่างกาย ตัวเลขที่เราควรใส่ใจไม่ใช่แค่ตัวเลขอุณหภูมิในอากาศ แต่คือการผสมผสานระหว่างความร้อนและความชื้นในสภาพแวดล้อมนั่นเองครับ